KİLİS MUTFAĞI
Kilis Mutfağı
Kilis mutfağı kendisine has yemekleri ile zengin bir yapıya sahiptir. Yemeklerimiz; "günlük pişen yemekler" ve "özel günlerde yapılan yemekler" olmak üzere ikiye ayrılırlar. Yemeklrimizin temelini et ve bulgur oluşutrur. Bunun yanında sebze ağırlıklı yemekler de mevsimine uygun olarak yapılmaktadır.
Kilis yemekleri zengin Türk mutfağının özellikleri taşımakla birlikte Halep mutfağının özellikleri de yansıtır. Ön planda yağlı , baharatlı yemekler olduğu gibi zeytin yağlı yemeklerde Kilis mutfağının vaz geçilmez unsurlarındandır. Zeytinyağı yörede yetiştirilen yüksek kaliteli zeytinlerden elde edilir ki hemen her Kilis'linin mutfağında bulunan vazgeçilmez bir besin maddesidir.
Kilis yemeklerinde damak zevki ön planda gelmektedir. Yemeklerin lezzetli ve emekli olmasına özel önem verilir. Yemeklerde , yemeğin özelliğiğne göre çeşitli baharatlar kullanılır.
Kilis Kebabı (6 Kişilik)
Malzemeler:
1 Kg Patlıcan
750 Gr Orta Yağlı Kıyma
Sıvı Yağ
Tuz, Karabiber, Yenibahar
Su
2 Adet Soğan
2 Adet Dolmalık Yeşil Biber
2 Adet Dolmalık Kırmızı Biber
1 Adet Limon
1 Tatlı Kaşığı Toz Şeker
1 Çorba Kaşığı Domtes Salçası
1 Çorba Kaşığı Biber Salçası
4-5 Adet Domates
Hazırlanışı:
Patlıcanları bol suyla yıkayın.Kabuklarını soyduktan sonra boylamasına ikiye kesin.Sonra 2 parmak kalınlığında doğrayın. Kıymayı geniş bir kaba alın.Üzerine tuz,karabiber,yenibahar ekleyin.İyice yoğurduktan sonra ceviz iriliğinde köfteler hazırlayın.Şişe sırasıyla 1 adet köfte ve 1 adet patlıcan dizin.Izgarada arkalı önlü pişirin. Ayrı bir tencereye sıvı yağı alın.Kızdırdıktan sonra halka halka doğradığınız soğanı ekleyin.Pembeleşene dek kavurun.İnce ince doğradığınız yeşil ve kırmızı biberleri ekleyin.Birkaç dk kavurduktan sonra ızgarada pişirdiğiniz patlıcanlı kebabı,biber ve domates salçasını ekleyin.Üzerini örtecek kadar su ilave edin. Su kaynamaya başladığında tuz,karabiber,yenibahar ve 1 adet limonun suyunu ekleyin.Kabuklarını soyduğunuz ve halka şeklinde kestiğiniz domates dilimlerini kebabın üzerine dizin.Domates dilimleri yumuşadığında tencereyi ateşten alıp,servis yapın.
Firikli Acur Dolması
Malzemeler:
500 gr. yağlı kıyma
1 yemek kaşığı d. salçası
1 yemek kaşığı biber salçası
250 gr. bulgur
250 gr. firik
2 kg. acur,
2 baş kuru soğan
1 baş sarımsak
Kırmızıbiber, karabiber, tuz
Yeteri kadar su.
Hazırlanışı:
Acurlar yıkanır, başları kesilir, acurun acı kısmı gidene kadar oyulur (oyulurken dile değdirilerek acısına bakılır). Oyulan acurların içine karabiber ve tuz karışımı sürülür. Bir leğen içine bulgur, firik, et, salçalar, ince doğranmış soğan ve sarımsaklar, tuz, kırmızıbiber ve karabiber konarak biraz yoğurulur. Hazırlanan bu iç, acurların içine yarısını biraz geçecek şekilde doldurulur. Önceden kesilmiş acur başları ile doldurulmuş acurların ağzı kapatılarak tencereye dizilir. Dolmanın yüzüne çıkacak kadar su konur. Suyuna bir parça tuz atılır ve ocağa konur. Kaynamaya başladığında ocak kısılır; dolma kısık ateşte pişirilir. Servise sunulur.
Bulgurlu Kabak Dolması
Malzemeler:
12 adet taze dolmalık kabak
1 baş orta boy kuru soğan
100 gr. kıyma
1 baş kuru sarımsak
1 tatlı kaşığı karabiber
1 tatlı kaşığı kırmızı biber
1 yemek kaşığı d. salçası
1 yemek kaşığı biber salçası
100 gr. bulgur
1 çaybardağı sıvı yağ
1 adet limon
Yeteri kadar su, Tuz.
Not: Malzemeler 6 kişiliktir.
Hazırlanışı:
Soğan ve sarımsak ince ince doğranır. Kıyma, soğan, sarımsak, tuz, karabiber, kırmızı biber ve salça yarım bardak su, yarım bardak yağ ile karıştırılıp bulgur ile yoğrulur. Yıkanmış ve içleri oyulmuş kabakların içine yoğrulan karışım, her kabağın yarısına kadar konur, ağızları bir dilim domates ile kapatılarak tencereye dizilir. Üzerine, artan yarım bardak yağ dökülür. Tencerenin genişliğine göre üstünü örtecek kadar kaynamış su ve biraz tuz ilave edilir. Yemek kaynamaya başlayınca altı kısılır ve yarım saat pişirilir. Kabak pişince bir yemek kaşığı ekşi ilave edilir bir taşım daha kaynatılarak, suyu süzülür. Dolma servise hazırdır.
NOT: Dolmada bulgur yerine pirinç de kullanılabilir.
İçli Köfte
Malzemeler:
20 gr. fıstık içi veya ceviz içi
Yarım çay kaşığı tuz
Yarım çay kaşığı karabiber
Yarım çay kaşığı tozbiber
Yarım çay bardağı pulbiber
150 gr. az yağlı kıyma
100 gr. soğan
Hamurun İçindekiler:
50 gr. simit(köftelik bulgur)
25 gr. çiğ köftelik et
Yarım çay kaşığı karabiber
20 gr. haşlanmış patates
Yarım çiğ yumurta
1 çay kaşığı tuz, 1 soğan
Hazırlanışı:
ETİN HAZIRLANIŞI: Et, önce pişirme kıvamına gelinceye kadar kavrulur. Soğanlar ince ince doğranıp etin üstüne eklenir. Daha sonra iyice kavrulur ve baharat çeşitleri, fıstık veya ceviz katılarak kavrulmaya devam edilir. Sonra ocaktan indirilip beklemeye bırakılır.
HAMURUN HAZIRLANIŞI: Hamurun içindeki malzemelerin hepsi katılarak, içine soğan rendelenip iyice yoğurulur.
KÖFTENİN HAZIRLANIŞI: Yoğurulan hamurdan yaklaşık 40 gr. kadarı (ceviz büyüklüğünde) koparılıp, avuç içinde top haline getirilir. İşaret parmağı ile oyulup hazırlanmış karışım içerisine konulur ve ağzı kapatılır. Yumurta şekline gelinceye kadar yuvarlanarak, ayçiçek yağında kızartılır.
Oruk
Malzemeler:
750 gr dana kıyma
2 su bardağı ince bulgur
2 adet yumurta
1 adet kuru soğan
4-5 diş sarmısak
4-5 yemek kaşığı kuru nane
1 çay kaşığı karabiber
1 yemek kaşığı tuzot
1 su bardağı sıvı yağ
Garnitür İçin:
3 adet patates
2 yemek kaşığı zeytinyağı
1 yemek kaşığı tuzot
1 çay kaşığı pul biber
1 küçük top salata
1 adet kırmızı biber
Garnitürün Yapılışı:
Patatesleri küp şeklinde doğrayın. Zeytinyağını tavada kızdırın. Patatesleri ekleyip kızartın. Pulbiber ve tuzotu ilave edip karıştırın. Top salatayı ve biberi ince kıyın. Patatesleri harmanlayın. Oruğun yanında servis yapın.
Yapılışı:
Bulguru 1.5 su bardağı kaynar su ile ıslatın. 20 dakika bekletin. Soğanı ve sarmısağı rendeleyin. Bulgurun üzerine yumurtaları kırın. Soğan, sarmısak, nane, tuzot ve karabiberi ekleyip karıştırın. Kıymayı ilave edip çok iyi yoğurun. Uzun köfteler hazırlayın. Kızdırılmış sıvıyağda kızartın.
Yoğurtlu Alinazik
Gerekli Malzemeler: 750 gr orta yağlı bir kere çekilmiş kıyma
4 orta boy patlıcan
1 soğan
15 gr sadeyağ
3 sivribiber
1 arnavutbiberi
4-5 diş sarımsak
500 gr yoğurt
4-5 dal maydanoz
Tuz, kırmızıpulbiber
Hazırlanışı :
Patlıcanları közleyin ve kabuklarını soyup kıyın. Sivribiber, arnavutbiberi ve soğanı temizleyip kıyın. Maydanozu yaprak yaprak ayırıp yıkayın ve süzün.
Bir tavada sadeyağı eritip kıymayı hafif sulu kalacak şekilde kavurun. Soğan ve biberleri ekleyip kavurmaya devam edin. Tuz ekleyip karıştırın ve tavayı ocaktan alın. Sarımsakları soyup ezin. Yoğurda ekleyip karıştırın. Patlıcanı servis tabağına yayın. Üzerine sarımsaklı yoğurdu döküp kıymayı ilave edin. Kırmızı pulbiber serpin. Maydanoz yaprakları ile süsleyip servis yapın.
Ekşili Yahni
Gerekli Malzemeler:
1 kg yağsız kemikli et
1 su bardağı nohut
1 çorba kaşığı domates salçası
3-4 domates
1 çay bardağı pirinç
2 çorba kaşığı nar ekşisi
Tuz
Köfte için:
Yarım kg yağsız kıyma
2 soğan
3.5 su bardağı simit
Tuz, karabiber
Hazırlanışı:
Köfte için; soğanları soyup kıyın. Kıymaya soğan, simit, tuz ve karabiber ekleyip yoğurun. Hazırladığınız köfte harcından misket büyüklüğünde parçalar koparıp elinizde yuvarlayın. Köfteleri hafif tuzlu kaynar suda haşlayıp süzgece alın. Pirinci yıkayıp süzün. Domatesleri rendeleyip suyunu çıkarın.
Kemikli eti tencereye alıp üzerine çıkacak kadar su ekleyin. Nohudu ilave edip pişirin. Üzerinde biriken köpükleri kevgirle alın. Nohut ve et pişince pirinç, nar ekşisi, tuz, salça ve domates suyunu ekleyip 15 dakika daha pişirin. Tencereyi ocaktan alın.
Servis tabaklarına önce köfteleri sonra etli yahniyi paylaştırın. Sıcak olarak servis yapın.
Kübbülmüşviyye
Malzemeler:
Soğan 1 adet
İçyağı 125 gr.
İnce bulgur 1,5 su bardağı
Kuru nane 1 çorba kaşığı
Su 1,5 su bardağı
Tarçın 1 çay kaşığı
Tatlı toz kırmızıbiber 1 çorba kaşığı
Karabiber
Koyun kıyması 250 gr.
Tuz
Ceviz içi 1/2 su bardağı
Yapılışı:
Soğanları dörde bölün. Bulguru bir kaba koyup, üzerine suyu dökerek 10 dakika şişmeye bırakın. Sonra soğan, tuz ve kırmızıbiberin yarısıyla birlikte robottan geçirip ince çekilmiş hale getirin. Eti katıp, robotu tekrar çalıştırın. Kaba aktarın, biraz elle yoğurarak iyice yumuşaak kıvamlı bir karışım elde edin. Ceviz içini robottan geçirerek ince çekin. İçyağını da ayrıca robottan geçirin, bir kaba alıp elle yoğurarak yumuşatın. Tuzu, karabiberi, naneyi, tarçını ve çekilmiş ceviz içini katıp, iyice katıştırın. İri fındık büyükülüğünde parçalara ayırın, yuvarlayıp top haline getirin. Bulgurlu karışımı ceviz büyüklüğünde parçalara ayırın. Her bir parçayı avucunuzun içinde top biçiminde yuvarlayıp, parmak bastırarak ortasında bir yuva açın, buraya içyağlı küçük toplardan bir tane yerleştirin. Üzerini kapatıp, avucunuzda ileri geri yuvarlayarak uzun köftelet hazırlayın. Izgaranızı ya da fırınınızın ızgarasını yakın. Köfteleri her yanı eşitçe renk alıp içindeki yağlar dışarı sızıncaya kadar ızgarada pişirin. Sıcak olarak servis yapın. Not: Bu köfte aslında Suriye-Halep yemeği olup, artık Kilis 'te gelenekselleşmiştir.
Tatlılar
Kahke
Gerebiç
Tava Katmeri
Gerekli Malzemeler:
400 gr baklavalık un
Aldığı kadar su
4 parça sahan kaymağı
Kızartmak için sıvıyağ
Tuz
Şurup için:
2 su bardağı tozşeker
1 su bardağı su
Üzeri için:
1 çay bardağı çekilmiş antepfıstığı
Hazırlanışı :
Şeker ve suyu bir kapta kaynatıp soğumaya bırakın. Unu hamur yoğurma kabına alın. Aldığı kadar su ve tuz ekleyip kulak memesi kıvamında bir hamur yoğurun. Hamurdan cevizden biraz daha büyük 8 parça koparıp sıvıyağla yağlayın. Hamurları bir tepsiye aralıklı olarak dizip üzerini streç folyoyla kapatın. Yaklaşık 2 saat dinlendirin.
Tezgâhı unlayıp hamurları merdane ile biraz açın. Hamurun bir ucundan tutup havada başınızın üzerinden çevirerek tezgâhın üzerine vurup açın. Hamurun ortasına bir parça kaymak yerleştirip zarf şeklinde kapatın. Kızgın yağda iki taraflı kızartıp soğuk şerbete ilave edin. Malzeme bitinceye kadar işleme devam edin. Katmerleri servis tabaklarına alın. Üzerlerine antepfıstığı serperek ılık olarak servis yapın.
Genel Yemek Listesi
Çorbalar
1. Tatlı malhıta
2. Ekşili malluta
3. Kölük aşı
4. Kelle paça
Köfteler
Çiğ Yapılan Köfteler
1. Çiğ köfte
2. Kıymalı-zeytinyağlı karma katma
3. Mercimekli köfte
4. İç katması
Kızartılarak Veya Pişirilerek Yapılan Köfteler
1. İçli köfte (kıymalı köfte)
2. Oruk
3. Kübbülmüşviyye
4. Fırın yapması
Dolmalar
1. Acir dolması (firikli-bulgurlu-pirinçli)
2. Kabak dolması (kösesefer-heylan)
3. Şıhılmahşe
4. Yaprak sarması (etli ve zeytinyağlı)
5. Patlıcan, domates, biber dolması
Pilavlar
1. Buğulama (otlu aş)
2. Bulgur Pilavı (bulgur aşı)
- Domatesli zeytinyağlı bulgur aşı
- Etli bulgur aşı
- Şehriyeli bulgur aşı
- Zeytinyağlı bulgur aşı
- Çıtırlı bulgur aşı
3. Simit aşı
4. Mercimekli bulgur pilavı (Müceddere)
5. Firik pilavı (firik aşı)
6. Keşkek (etli)
Musakkalar
1. Domates musakka
2. Alanazik
3. İmam bayıldı
4. Karnıyarık
5. Patlıcan musakka
6. Silkme
7. Teşrübe
8. Kabak musakka
9. Patates musakka
10. Acur musakka
Fırın İşleri
1.Patates, patlıcan üstü kıyma kebabı
2.Kilis tava
Hamurlu Fırın İşleri
1.Lahmacun
2.Çökelek, peynir, lor semirseği
Sulu Yemekler
1. Bastırma (kabak, patlıcan)
2. Sarımsak aşı
3. Ekşili yahni
4. Yoğurtlu köfte
5. Şişbörek
6. Orman
7. Mıkla (çılbır)
8. Lebeniye (kel ve kekilli)
9. Ekmek aşı (tirit ve çürütme)
10. Kızartma
Zeytinyağlı Kızartmalar
1. Bazlama veya bazlambaç
2. Et ba1ığı
3. Öcce
4. Tava semirseği
5. Mekmur
6. Patlıcan döğmesi
Kavurmalar
1. Topaç
2. Pürçüklü kavurması
3. Kömeç kavurması
4. Pancar kavurması
Salatalar
1. Koruk salatası
2. Aşkın salatası
3. Zahter salatası
4. Pirpirim salatası
5. Peyvaz (kabaklı, patlıcanlı)
Tatlılar
1. Bulamaç
2. Omaç
3. Şıllık
4. Künefe
5. Gerebiç
6. Bayram kahkesi
7. Belluriye
8. Gurabiye
9. Memuniye helvası (irmikli, unlu)
10. Züngül
11. Katmer
Kurutmalar
1. Acur kurutması
2. Kabak kurutması
3. Patlıcan kurutması
4. Musakkalık acir kurutması
5. Musakkalık kabak kurutması
6. Çarpana patlıcan kurutması
7. Bamya kurutması
8. Çarpana domates kurutması
Kaynak:
Kilis Valiliği
Görkem Kilis Sofrası
Lezzet Dergisi
yemekicmek.com |